Szczury

Kościół św. Michała Archanioła, pałac Lipskich

 

Ogólne informacje

Wieś w gminie wiejskiej Ostrów Wielkopolski, powiat ostrowski. Liczy około 500 mieszkańców. Położona przy drodze krajowej nr 11 Bytom- Poznań- Kołobrzeg, w pobliżu linii kolejowej Ostrów Wielkopolski-Poznań, około 7 km na północ od siedziby powiatu (dojazd autobusami ostrowskiej komunikacji miejskiej). Szczury znane są od 1401 roku jako wieś prywatna, rycerska. Gniazdo rodowe Szczurskich herbu Korab, później jedna z siedzib rodu Lipskich.

 
Pokaż Wielkopolska na większej mapie

Kościół

Kościół pw. św. Michała Archanioła wzniesiono w 1762 roku dzięki ówczesnemu proboszczowi Kazimierzowi Kędzierskiemu na miejscu poprzedniej świątyni. Jest to obiekt drewniany, konstrukcji zrębowej z wysokim dachem dwuspadowym krytym gontem. W latach 1869-1871 obiekt przeszedł generalny remont. Zakupiono wtedy także nowe obrazy. Najprawdopodobniej podczas tych prac wyjęto z głównego ołtarza bardzo podniszczone już płótno Matki Boskiej z Dzieciątkiem, do którego to przez lata lud zwracał swoje prośby, a wstawiono obraz Matki Boskiej Różańcowej ofiarowany według tradycji od samego księcia Radziwiłła z Antonina na imieniny proboszcza. Niecałe 100 lat później, lata 1966-1967, podczas kolejnych zabiegów konserwatorskich w kościele, odnaleziono na strychu cudowny wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem schowany tam przed laty. Po odnowieniu obrazu w pracowni Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu wrócił on na swoje dawne miejsce a wierni znów mogli składać do Bożej Rodzicielki swoje modlitwy. Posłuchajmy teraz ks. Kanonika Antoniego Krzykosa: “Podobnie jak moi poprzednicy rozwijałem i dalej rozwijam kult NMP, budując w latach 1980-1981 dużą grotę z kamienia polnego ku czci Niepokalanej z Lourdes i świętej Bernadetty.” Ksiądz proboszcz dokumentuje także przypadki cudownych uzdrowień osób zwracających się do Matki Boskiej Szczurskiej. Od 23 stycznia 1996 roku, w co drugą środę, odprawiana jest nowenna do NMP Królowej Pocieszenia przed Jej cudownym wizerunkiem. Co się stało z obrazem podarowanym przez księcia Radziwiłła? Otóż przeniesiono go do plebanii, gdzie znajduje się do dzisiaj.
Ostatnie prace konserwatorskie oraz malarskie we wnętrzu przeprowadzono w 2000 roku, po czym 19 listopada uroczystego poświęcenia całego kościoła dokonał ks. Biskup Stanisław Napierała Ordynariusz Kaliski. Wyposażenie świątyni jest późnobarokowe i pochodzi głównie z drugiej połowy XVIII wieku. Na uwagę zasługuje belka tęczowa na której znajduje się scena ukrzyżowania z rzeźbami Chrystusa, Matki Bożej i św. Jana. Przykre wydarzenie dla całej parafii miało miejsce w nocy z 31. lipca na 1 sierpnia 2002, kiedy to nieznani sprawcy dokonali kradzieży cennych zabytkowych figurek. Kościoły od wieków padają łupem złodziei dla których nie liczą się żadne świętości. Dlatego tak ważne są drogie i zaawansowane alarmy mogące utrudnić proceder bezczeszczenia naszych świątyń.
Drewniane dzwonnice to nierzadko cenne działa sztuki ciesielskiej. Fakt, znacznie mniejsze od kościoła, ale spełniające jakże ważną funkcję – wzywania wiernych na nabożeństwo. Często jakby pomijane w opisach, dzisiaj poświęcimy im trochę więcej miejsca. Pierwsze przykościelne dzwonnice pojawiły się w Polsce już w średniowieczu. Budowano je przede wszystkim przy kościołach bezwieżowych. Początkowo spełniały także funkcję obronną. Nasz zabytek z miejscowości Szczury został wzniesiony znacznie później, bo pod koniec XVIII wieku, jednak to co w nim najcenniejsze było jeszcze starsze. Chodzi oczywiście o dzwony, jeden z nich pochodził z 1555 roku a drugi z 1752 roku. Dzwonnica była wyjątkowej urody, podziwiana “na szybko” przez kierowców mknących po niebezpiecznie blisko położonej drodze lub już na spokojnie przez wiernych udających się na nabożeństwo. Jakie było moje zdziwienie, kiedy pewnego razu wybierając się do Szczur zobaczyłem w jej miejscu tylko porozrzucane belki i zniszczony płot. Po odwiedzeniu księdza proboszcza dowiedziałem się o przykrym wydarzeniu – została ona zniszczona przez samochód ciężarowy, który wypadł z drogi. Tylko cudem nie naruszył stojącego obok kościoła, ocalonego przez rosnące drzewo. Był to rok 2004, jeszcze wtedy usłyszałem o zamiarach jej odbudowy. I faktycznie, 7 października 2008 roku ks. bp Stanisław Napierała poświęcił zbudowaną rok wcześniej dzwonnicę wraz z dwoma zabytkowymi dzwonami i nowym noszącym imię Jana Pawła II Wielkiego. Wzniesiono ją w innym miejscu z dala od ruchliwej szosy. Jest to dokładna rekonstrukcja poprzedniego obiektu i od tego momentu znów może służyć kolejnym pokoleniom.

Fotografia archiwalna, stan sprzed wypadku. Fot. K. Dera

Fotografia archiwalna, widoczne zniszczenia po wypadku.

Stan obecny

Pałac Lipskich

Pałac pochodzi z lat 1923- 1925. W czasie II wojny światowej służył jako magazyn, a około 1948 roku został przekształcony na szkołę i spełnia tę funkcję do dnia dzisiejszego.

Źródło: Tekst o drewnianym kościele pierwotnie opublikowany w Opiekunie, dwutygodniku Diecezji Kaliskiej;
Wikipedia, S. Małyszko. Majątki Wielkopolskie: Powiat Ostrowski, Fot. Aleksander Liebert, Krzysztof Dera